Het pendelmodel

Het Pendelmodel vergelijkt de samenleving met een rivier. Aangestuurd door een pendel beweegt de hoofdstroom zich tussen de oevers van het 'ik' en de 'ander'. Die nieuwe bril doet ons op een andere manier kijken: naar het verleden, het heden en – wegens de historische wetmatigheid die daarin schuilt – ook de toekomst.

De voorbij paar duizend jaar stonden religies, als sluitstuk van bijna elke maatschappij, in voor de zingeving en bepaalden ze de normen en waarden. In West-Europa vervulde het christendom die rol. De centrale plaats van God ruimde vanaf de renaissance plaats voor de relatie tussen God en de mens. Later leidden de Verlichting, de Franse Revolutie, de Industriële Revoluties en het primaat van de economie tot een radicaal egocentrisme. Dat ontmantelde het christendom, maar dompelde het Avondland onder in een beschavingscrisis.

De uitweg op de vastgelopen pendel aan de oever van het ‘ik’ los te weken, is de relatie met de Bezieling van het Universum. Die maakt de weg opnieuw vrij voor de ‘ander’ en voor religies. De impact van de gelovige tradities in het multireligieuze West-Europa van morgen zal afhangen van hun interne dynamiek. De Interreligieuze Dialoog, zo betoogt Koenraad De Wolf, is alleszins essentieel om een warmere samenleving tot stand te brengen.